Cmentarz Hutniczy w Gliwicach / Der Hüttenfriedhof in Gleiwitz

Biografie pochowanych osób / Biografien

 

 

Christoph Mendel

22.02.1777 3.01.1845

 

 

Urodził się w Janowiczkach koło Jawornika (Johanesburg bei Jauernigk). Szkolił się w Lądku (Landeck), tam też pobierał pierwsze lekcje rzeźby. Dalej kształcił się we Wrocławiu, w założonej w 1791 roku szkole artystycznej. Gdy Reden szukał w 1802 roku modelarza do Huty Gliwickiej, polecono mu właśnie Mendla. Jako że w Gliwicach nie było wtedy odpowiedniego dla niego mieszkania, pozostał we Wrocławiu i doskonalił umiejętności modelowania pod kierunkiem dotychczasowych nauczycieli – profesora Bacha i rzeźbiarza Josepha Mattersbergera. Pracę w Hucie rozpoczął w 1802 roku w biurze, a w 1808 roku został zaprzysiężony jako modelarz.

Ożenił się z Dorotheą z domu Schuch (1778 – 25.04.1861 OW nr 18 z 30.04.1861 r.). Mieli syna Frantza, zmarłego jako dziecko, o innych dzieciach nie znalazłam informacji. Christoph Mendel dużo i ciężko chorował. Zmarł 3 stycznia 1845 roku (OW nr 2 z 7.01.1845 r.), pogrzeb odbył się trzy dni później po uroczystościach pogrzebowych w kościele pw. Wszystkich Świętych. Conajmniej do 1929 roku na jego grobie znajdował się żeliwny krzyż.

Najprawdopodobniej był pierwszym artystą i modelarzem odlewni. Przypisuje mu się wykonanie ok. 20 sygnowanych pozycji m.in. w 1844 czterech cynowych lichtarzy dla kościoła św. Trójcy. Wykonał pierwsze plakiety noworoczne Huty Gliwickiej, a również w 1816 roku popiersie grafa Redena, w 1823 modelował głowice kolumn do zamku hrabiego Raczyńskiego w Poznaniu i księcia Lichnowskiego w Austrii.

Rheinisches Eisenkunstguss-Museum w zasobach https://global.museum-digital.org/

 

Christoph Mendel wurde in Johanesburg bei Jauernigk geboren. Seine Ausbildung erhielt er in Landeck, wo er auch seinen ersten Bildhauerunterricht erhielt. Er bildete sich dann in Breslau weiter, und zwar an der 1791 gegründeten Kunsthochschule. Als Reden im Jahre 1802 einen Modellbauer für die Gleiwitzer Eisenhütte suchte, wurde ihm gerade Mendel empfohlen. Da es zu dieser Zeit in Gleiwitz keine geeignete Unterkunft für ihn gab, blieb er weiterhin in Breslau und verfeinerte seine Fähigkeiten als Modellbauer und dies unter der Anleitung seiner ehemaligen Lehrer, d.h. Professor Bach und Bildhauer Joseph Mattersberger. Im Jahre 1802 startete er mit der Arbeit in der Eisenhütte als Büroangestellter und wurde im Jahre 1808 als Modellbauer vereidigt. Wahrscheinlich war er auch der erste Künstler und Modellbauer der Gleiwitzer Gießerei. Ihm wird unter anderem die Herstellung von etwa 20 signierten Gegenständen zugeschrieben, darunter aus dem Jahre 1844 vier Zinnleuchter für die Dreifaltigkeitskirche. Er fertigte ebenfalls die ersten Neujahrsplaketten für die Gleiwitzer Hütte sowie im Jahre 1816 eine Büste des Grafen Reden. 1823 modellierte er die Säulenköpfe für das Schloss des Grafen Raczyński in Posen und des Fürsten Lichnowski in Österreich.

Er heiratete Dorothea, geb. Schuch (177825.04.1861). Zusammen hatten sie einen Sohn Frantz, der leider im Kindesalter verstarb; über seine weiteren Kinder wurden keine Informationen geliefert. Christoph Mendel war oft und lange schwer krank. Er starb am 3. Januar 1845. Seine Beerdigung fand drei Tage später nach der Trauerfeier in der Allerheiligenkirche statt. Zumindest bis 1929 befand sich auf seinem Grab ein gusseisernes Kreuz.

Übersetzung: Sebastian Mrożek 

 

Christoph Mendel was born in Janowiczki near Jawornik (Johanesburg bei Jauernigk). He was educated in Lądek/Landeck, where he also took his first sculpture lessons. Then he continued his education in Wrocław, at the art school founded in 1791. When in 1802 Count Reden was looking for a model maker for the ironworks in Gliwice, Mendel was recommended to him. Since there was no suitable accommodation for him in Gliwice at that time, he stayed in Wrocław and perfected his modeling skills under the supervision of his former teachers, i.e. Professor Bach and the sculptor Joseph Mattersberger. In 1802, he started working in an ironworks as a clerk, and in 1808 he took an oath as a model maker. He was probably also the first artist and model maker in the Gliwice foundry. He is credited with, among other things, making about 20 signed objects, including four tin candlesticks (1844) for the Church of the Holy Trinity. He also made the first New Year's tablets for the Gleiwitzer Hütte, and in 1816, a bust of Count Reden. In 1823, he made models of column heads for the castle of Count Raczyński in Poznań and Prince Lichnowski in Austria.

He married Dorothea née Schuch (1778–25/04/1861). They had a son, Frantz, who died in infancy, no information is given about their other children. Christoph Mendel was seriously ill often and for long periods of time. He died on January 3, 1845. His funeral took place three days later after a service in All Saints Church. At least until 1929, there was a cast iron cross on his grave.

Translation: Ewa Hordyniak

   

 

Księgi parafialne kościoła pw. Wszystkich Świętych

familysearch.org

 


 

20 [listopada] 1813 w Eisengiesserey pochowano Frantza, syna rzeźbiarza Christopha Mendla, zmarłego 18 [listopada] na kolki.

 

138. Gleiwitz, den 25 April Dorothea, Wittwe des verstorbenen Bildhauers Christoph Mendel, geboren Schuch, starb den zweiundzwanzigsten April Nachmittag 4 Uhr Alter 83 Jahre Altersschwäche

 

 

 

Nagrobek symboliczny – 2023

 

 

[1] Archiwum Państwowe w Katowicach, Oddział w Gliwicach, Akta rodzin gliwickich